Nocna zmiana -- film dokumentalny z 1994 roku zrealizowany przez Jacka Kurskiego i Michała Balcerzaka, poświęcony kulisom odwołania rządu Jana Olszewskiego w czerwcu 1992 roku. Film bazuje na reportażu Gorące dni Wojciecha Ostapowicza, materiałach archiwalnych TAI oraz materiałach VHS autorstwa Włodzimierza Kuligowskiego (sceny w kuluarach). Jest to filmowa wersja książki Jacka Kurskiego i Piotra Semki z 1993 roku pt. Lewy czerwcowy.
Film został wyemitowany 27 lipca 1995 roku w porze najlepszej oglądalności i miał ogromną widownię (ok. 6 milionów widzów), co mogło mieć wpływ na przegraną Lecha Wałęsy w wyborach prezydenckich w listopadzie 1995
Dwa lata po realizacji filmu (1996) wydano jego rozszerzoną wersję, gdzie oryginalny materiał poprzedzają komentarze polityków związanych z rządem Jana Olszewskiego udzielających wywiadu w książce Lewy czerwcowy, m.in. Antoniego Macierewicza, Jarosława Kaczyńskiego, Adama Glapińskiego, Jana Parysa przedstawione z perspektywy trzech lat po publikacji książki.
Film prezentuje wydarzenia polityczne z kwietnia, maja i pierwszych dni czerwca 1992 roku związane z przyjęciem przez rząd uchwały lustracyjnej (zgłoszonej przez posła Janusza Korwin-Mikkego) oraz odwołaniem rządu Jana Olszewskiego. Na film składają się fragmenty programów informacyjnych i publicystycznych. Zawiera on wiele wypowiedzi m.in. Lecha Wałęsy, Stefana Niesiołowskiego, Jana Rokity, Jacka Kuronia, Krzysztofa Wyszkowskiego, Tomasza Tywonka oraz fragmenty debat sejmowych.
Szczegółowo przedstawione zostały wydarzenia z dnia 4 czerwca 1992 poprzedzające nocne głosowanie nad odwołaniem rządu 5 czerwca 1992, w tym filmowane kamerą VHS rozmowy między prezydentem a politykami z ówczesnych ugrupowań parlamentarnych na temat możliwości powołania nowego rządu i wyboru na premiera Waldemara Pawlaka, które miały miejsce na krótko przed głosowaniem. W rozmowach uczestniczyli Donald Tusk, Tadeusz Mazowiecki, Mieczysław Wachowski, Leszek Moczulski, Waldemar Pawlak, Stefan Niesiołowski, Bronisław Geremek, Ryszard Bugaj, Gabriel Janowski, Aleksander Łuczak, Paweł Łączkowski i inni.
Film prezentuje, w jaki sposób realizacja uchwały lustracyjnej przez ówczesnego ministra spraw wewnętrznych Antoniego Macierewicza przyczyniła się do upadku rządu Olszewskiego i wskazuje prezydenta jako inicjatora działań skierowanych przeciwko lustracji.
Reżyser filmu Jacek Kurski i politycy związani z rządem Jana Olszewskiego określają przedstawione w filmie rozmowy mianem tajnej narady, a samo odwołanie rządu nazywają spiskiem i porównują z zamachem stanu. Jednakże na zdjęciach VHS z przebiegu rozmów widać obecność mediów (fotograf w tle, błyski fleszy), zaś kamera, którą kręcono wydarzenie, nie była w żaden sposób ukryta. Wedle słów Mieczysława Wachowskiego, rozmowy były filmowane na polecenie samego Lecha Wałęsy, który obawiał się internowania przez ekipę Macierewicza i obecność dziennikarzy miała go potencjalnie przed tym uchronić.
Stefan Niesiołowski wielokrotnie protestował przeciwko przedstawieniu go w filmie jako przeciwnika rządu Jana Olszewskiego. Niesiołowski, mimo że brał udział w rozmowach przed głosowaniem wotum nieufności dla rządu, z trybuny sejmowej skrytykował decyzję o odwołaniu rządu.
Film przedstawia Jarosława Kaczyńskiego jako gorącego zwolennika rządu. W rzeczywistości Kaczyński był w konflikcie z Olszewskim i dążył do poszerzenia koalicji rządowej o tzw. małą koalicję (UD, KLD, PPG)[6]. Gdy po „33 dniach Pawlaka" misję tworzenia rządu otrzymała Hanna Suchocka, Kaczyński czynił starania o włączenie Porozumienia Centrum do koalicji rządowej, stawiając jako warunek powierzenie Adamowi Glapińskiemu teki wicepremiera lub przynajmniej ministra współpracy z zagranicą. Premier Suchocka warunek ten odrzuciła. Kwestia ta doprowadziła do ostatecznego poróżnienia Kaczyńskiego z Olszewskim, który wraz z grupą 11 posłów odszedł z PC i utworzył Ruch dla Rzeczypospolitej.
Montaż filmu trwał 5 miesięcy. Jacek Kurski sam przyznał, że taśma z nagraniem spotkania przeciwnych Olszewskiemu polityków, do jakiego doszło nocą u Wałęsy, początkowo nie zrobiła na nim żadnego wrażenia -- Dopiero gdy niewyraźne dialogi uzupełniłem o podpisy, wyszła bomba.
http://pl.wikipedia.org/wiki/Nocna_zmiana_(film_1994)
foto:
http://vod.gazetapolska.pl/4377-protest-pod-domem-lecha-walesy
http://vod.gazetapolska.pl/1849-rocznica-nocnej-zmiany-gdansk
